Wydaje się, że w naszym języku termin „wypalenie” jest nierozerwalnie związany z pracą zawodową. Wypalenie zawodowe stało się popularnym określeniem problemu, który dotyka wielu z nas. Warto jednak zauważyć, że nie tylko praca może być źródłem wypalenia – nadmiar obowiązków, presja, stres i poczucie przytłoczenia mogą dotyczyć także innych obszarów naszego życia. Często mogą obejmować różne sfery równocześnie, co skutkuje pogłębiającym się zmęczeniem i spadkiem efektywności zarówno w pracy, jak i w życiu osobistym. Dlatego dzisiaj przyjrzymy się, czym właściwie jest wypalenie, jakie są jego objawy oraz co można zrobić, by zminimalizować ryzyko wypalenia – niezależnie od tego, w jakiej formie się ono pojawi.

Czym jest wypalenie?

Wypalenie to stan, który dotyka nas na wielu płaszczyznach: fizycznej, emocjonalnej i umysłowej. Zwykle jest to wynik długotrwałego, chronicznego stresu, z którym nie potrafimy sobie poradzić. To proces, który nie zaczyna się od razu, ale narasta z dnia na dzień, aż osiągamy punkt, w którym czujemy się wyczerpani, bezradni, pozbawieni energii i sensu. Wypalenie to także spadek poczucia własnej wartości, obniżona motywacja do działania oraz problemy z koncentracją. Na dłuższą metę wypalenie odbija się nie tylko na naszej pracy, ale także na naszych relacjach i zdrowiu.

Wypalenie zawodowe a wypalenie życiowe

Najczęściej, gdy myślimy o wypaleniu, mamy na myśli wypalenie zawodowe. W pracy nierzadko stykamy się z nadmiarem obowiązków, rosnącymi wymaganiami, presją, stresem i brakiem czasu na odpoczynek. To wszystko prowadzi do sytuacji, w której czujemy, że nic nie robimy dobrze, a oczekiwania wobec nas stają się coraz trudniejsze do spełnienia. Z czasem zaczynamy zauważać, że nasza motywacja maleje, a praca przestaje sprawiać nam przyjemność.

Jednak wypalenie zawodowe nie jest jedynym rodzajem wypalenia. Również życie osobiste, z jego licznymi wyzwaniami, może prowadzić do wypalenia. Wiele osób zmaga się z trudnościami, które wynikają z pandemii, niepewności ekonomicznej, rosnących kosztów życia, a także codziennych zmartwień dotyczących zdrowia, relacji czy wychowywania dzieci. Takie stresory mogą prowadzić do wypalenia życiowego, które charakteryzuje się uczuciem przytłoczenia i zmniejszoną zdolnością do radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami.

Wypalenie może dotyczyć różnych aspektów naszego życia, a jego konsekwencje są odczuwalne nie tylko w pracy, ale także w kontaktach z bliskimi i w codziennym funkcjonowaniu.

Wypalenie życiowe – co na nie wpływa?

Z badań przeprowadzonych przez Instytut Gallupa wynika, że wypalenie ma mniej wspólnego z samą ilością pracy i oczekiwaniami, a bardziej z tym, jak zarządzamy tymi oczekiwaniami. W przypadku wypalenia istotną rolę odgrywa to, w jakim stopniu czujemy się sprawcami sytuacji, w których się znajdujemy, oraz jak postrzegamy nasze obowiązki.

Z jakimi czynnikami związane jest wypalenie? Warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów:

• Niesprawiedliwe traktowanie:

• Osoby, które czują się traktowane niesprawiedliwie, są zdecydowanie bardziej narażone na wypalenie. Często doświadczają one poczucia braku szacunku i uznania, co prowadzi do frustracji i wypalenia.

• Zbyt duże obciążenie obowiązkami:

• Gdy na naszej głowie spoczywa zbyt wiele zadań, czujemy się przytłoczeni. Nawet osoby o wysokich kompetencjach mogą poczuć się bezradne, gdy ich zadania są nieustannie nakładane na kolejne, bez chwili wytchnienia.

• Brak jasno określonych oczekiwań:

• Gdy nie mamy precyzyjnych wytycznych dotyczących oczekiwań wobec nas, czujemy się zagubieni i tracimy energię, próbując domyśleć się, czego tak naprawdę od nas oczekują inni.

• Brak komunikacji i wsparcia:

• Badania pokazują, że osoby, które czują wsparcie ze strony otoczenia, mają mniejsze ryzyko wypalenia. Często w pracy, ale także w życiu osobistym, brak odpowiedniej komunikacji i wsparcia emocjonalnego może prowadzić do poczucia osamotnienia i wypalenia.

• Nieuzasadniona presja czasu:

• Nadmierna presja czasu, której nie jesteśmy w stanie opanować, prowadzi do efektu „kuli śnieżnej” – jedno potknięcie rzutuje na kolejne zadania, przez co czujemy się coraz bardziej przytłoczeni.

Jak zarządzać wypaleniem?

Wypalenie nie pojawia się z dnia na dzień. Jest to proces, który rozwija się przez dłuższy czas, dlatego warto zadbać o profilaktykę. Jeśli zauważysz, że zaczynasz odczuwać symptomy wypalenia, warto działać jak najszybciej.

Kilka wskazówek, które mogą pomóc:

1. Rozpoznanie granic: Naucz się rozpoznawać swoje granice i dbać o odpoczynek. Zbyt częste ignorowanie swoich potrzeb może prowadzić do wypalenia. Regularnie planuj czas na relaks i regenerację.
2. Szukaj wsparcia: Rozmawiaj z bliskimi, współpracownikami czy przełożonymi. Warto mieć kogoś, komu można powierzyć swoje zmartwienia i kto pomoże nam spojrzeć na sytuację z dystansem.
3. Zarządzaj stresem: Skorzystaj z metod radzenia sobie ze stresem – regularna aktywność fizyczna, medytacja, techniki oddechowe mogą pomóc w obniżeniu napięcia.
4. Zmniejsz presję: Postaraj się eliminować nieuzasadnioną presję, szczególnie w sytuacjach, które nie wymagają natychmiastowej reakcji.
5. Zmieniaj perspektywę: Czasami wystarczy zmienić sposób patrzenia na sytuację. Spróbuj dostrzegać pozytywne strony swojego życia zawodowego i osobistego.

Jeśli czujesz, że wypalenie zaczyna Cię dotyczyć, warto zwrócić się o pomoc do specjalistów. Może to być psycholog, coach czy trener, który pomoże Ci wypracować strategie zarządzania stresem i wypaleniem.

Nie wiesz od czego zacząć? Napisz do mnie – wspólnie poszukamy optymalnego rozwiązania.